مقدمه

در پرورش و نگهداری ماهی‌های آکواریومی، به ویژه گونه‌های حساس و با ارزش بالا مانند دیسکس، اطمینان از سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها اهمیت زیادی دارد. یکی از چالش‌های عمده برای پرورش‌دهندگان ماهی، مدیریت آلودگی باکتریایی و پیامدهای منفی آن است. هر تاسیسات یا مزرعه آبزی‌پروری، اکوسیستم منحصر به فردی دارد که در آن باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مختلف به طور همزیست با ماهی‌ها coexist می‌کنند (Austin & Austin, 2012). با این حال، زمانی که ماهی‌ها به محیط‌های جدید منتقل می‌شوند، تعاملات میان این باکتری‌ها می‌تواند منجر به شیوع ناگهانی بیماری‌ها و مرگ و میر وسیع شود.

یکی از باکتری‌های قابل توجه در این زمینه *Listeria* است که به دلیل ویژگی‌های خاص بیماری‌زای خود نیاز به توجه ویژه دارد (Roberts, 2012). این مقاله به بررسی مکانیزم‌های تعامل باکتریایی در ماهی‌های دیسکس، علائم بالینی مرتبط و استراتژی‌های پیشگیری و مدیریت می‌پردازد. همچنین، توصیه‌های عملی برای کاهش ریسک این تعاملات در هنگام معرفی ماهی‌های جدید به یک تانک ارائه می‌شود.

برخورد باکتری‌ها

یکی از عوامل اصلی که سلامت ماهی‌ها را به خطر می‌اندازد، استرس و برخورد باکتری‌ها است. ماهی‌های دیسکس در هر مزرعه یا تاسیسات، باکتری‌هایی دارند که معمولاً بی‌ضرر و همزیست هستند. با این حال، *Listeria* استثنا است (Plumb & Hanson, 2011). ماهی‌های آلوده به *Listeria* اغلب به نظر سالم و بدون علائم هستند. مشکلات زمانی بروز می‌کند که این ماهی‌ها به تانکی که ماهی‌های دیسکس از منابع دیگر در آن وجود دارند، منتقل شوند. این تعامل می‌تواند علائمی مانند نفس‌تنگی، تیرگی پوست، حساسیت به نور، ترشح مخاط و علائم دیگر شبیه به پلیگ را ایجاد کند که در کمتر از 24 ساعت ظاهر شده و ممکن است در عرض 48 ساعت به مرگ منجر شود (Nowak, 2007).

تفاوت کلیدی میان این پدیده و پلیگ، نحوه انتقال پاتوژن است. پلیگ از راه هوا منتقل می‌شود، در حالی که برخورد باکتری‌ها از طریق تماس مستقیم میان ماهی‌ها صورت می‌گیرد (FAO Fisheries and Aquaculture Department, 2010). ماهی‌های آلوده به پلیگ، پنجره طولانی‌تری برای مداخله فراهم می‌کنند، در حالی که ماهی‌های مبتلا به برخورد باکتری‌ها ممکن است در کمتر از 48 ساعت در صورت عدم درمان فوری از بین بروند. علاوه بر این، ماهی‌های آلوده به پلیگ می‌توانند تا 45 روز ناقل باقی بمانند، در حالی که ماهی‌های حامل *Listeria* ممکن است تا 6 ماه ناقل باقی بمانند (Muniesa et al., 2012).

 روش‌های معرفی ماهی‌های جدید به تانک

برای کاهش ریسک برخورد باکتری‌ها هنگام معرفی ماهی‌های جدید به تانک، روش‌های زیر توصیه می‌شود:

1. قرنطینه: در ابتدا، ماهی‌های جدید باید در تانک قرنطینه قرار گیرند.
2. استفاده از آکریفلاوین: از آکریفلاوین برای کاهش جمعیت‌های باکتریایی استفاده کنید.
3. تعویض آب: پس از 48 ساعت، تعویض 100 درصد آب در تانک قرنطینه انجام دهید.
4. ادغام تدریجی ماهی‌های موجود: یک ماهی موجود را به تانک قرنطینه معرفی کنید. پس از 12 ساعت، ماهی دیگری را اضافه کنید. اگر پس از 24 ساعت مشکلی بروز نکرد، تمام ماهی‌ها را به تانک اصلی منتقل کنید.

نتیجه‌گیری

برخورد باکتری‌ها چالشی بزرگ در پرورش ماهی‌های آکواریومی است که می‌تواند منجر به مرگ و میر سریع و شدید شود. درک دقیق مکانیزم‌های این پدیده و اجرای تدابیر پیشگیرانه، مانند پروتکل‌های قرنطینه و درمان‌های مناسب، می‌تواند به جلوگیری از این مشکلات کمک کند. همچنین، تفاوت‌گذاری بین برخورد باکتری‌ها و بیماری‌های ویروسی مانند پلیگ برای انتخاب استراتژی‌های درمانی مؤثر بسیار حیاتی است.

 منابع

Austin, B., & Austin, D. A. (2012). *Bacterial fish pathogens: Disease in farmed and wild fish* (5th ed.). Springer.

FAO Fisheries and Aquaculture Department. (2010). *Aquaculture development. 5. Use of wild fish as feed in aquaculture.* FAO Technical Guidelines for Responsible Fisheries No. 5. Rome, FAO.

Muniesa, M., Hammerl, J. A., Hertwig, S., Appel, B., & Brüssow, H. (2012). Shiga toxin-producing *Escherichia coli* O104:H4: A new challenge for microbiology. *Applied and Environmental Microbiology, 78*(12), 4065-4073.

Nowak, B. F. (2007). *Parasitic diseases in marine cage culture – An example of the impacts of intensive aquaculture on fish health*. In *Environmental effects of marine finfish aquaculture* (pp. 179-198). Springer.

Plumb, J. A., & Hanson, L. A. (2011). *Health maintenance and principal microbial diseases of cultured fishes* (3rd ed.). Wiley-Blackwell.

Roberts, R. J. (2012). *Fish pathology* (4th ed.). Wiley-Blackwell.